© Emy Elleboog
“Wraking is bedoeld om de onafhankelijkheid van rechters te garanderen, niet om processen te saboteren”, zegt De Wit. “Bovendien verhoogt dit misbruik ook de werkdruk op de rechtbanken, doordat rechters zich moeten bezighouden met wrakingsverzoeken in plaats van met de inhoud van de zaak in kwestie.”
In buurlanden Nederland, Frankrijk en Duitsland wordt misbruik van wraking kordater aangepakt. België hinkt echter achterop en daardoor is ons rechtssysteem bijzonder gevoelig voor proceduremisbruik.
Vier grote hervormingen
Het wetsvoorstel van De Wit brengt de Belgische regels dichter bij die van de buurlanden. Zo zullen rechters enkel nog gewraakt kunnen worden wanneer er concrete en verifieerbare aanwijzingen van partijdigheid bestaan, en enkel nadat de stafhouder het verzoek vooraf heeft gecontroleerd en goedgekeurd.
De procedure zelf wordt bovendien versneld: de rechtbank moet binnen acht dagen beslissen en er zal geen afzonderlijk beroep meer mogelijkheid zijn.
Ook de sancties bij misbruik worden fors aangescherpt. De maximale boete stijgt van 2.500 naar 7.500 euro. Bij herhaald misbruik kan het wrakingsrecht zelfs beperkt worden en volgt er een melding aan de stafhouder.
Tegelijk verliezen wrakingsverzoeken hun schorsende werking. Een zaak wordt dus niet langer automatisch stilgelegd in afwachting van de uitspraak.
Misbruik is wraakroepend
Volgens De Wit gaat het om een noodzakelijke evenwichtsoefening. “We beschermen het fundamentele recht op een onpartijdige en onafhankelijke rechter, én we voorkomen dat zware strafzaken compleet ontwricht raken door proceduretrucs. Dat leidt maar al te vaak tot nodeloze vertraging, bijkomende kosten en wantrouwen in het gerechtelijke proces.”
Tot slot beklemtoont ze dat het voorstel niet louter een reactie is op het recente conflict tussen advocatuur en magistratuur in Brussel. “Dit wetsvoorstel zat al even in de pijplijn. Wel wil ik het belang van wederzijds respect tussen magistraten en advocaten benadrukken. Beide beroepsgroepen hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid om de rechtspleging eerlijk én correct te laten verlopen”, onderstreept De Wit.
