Nu al betalen voor oven die er misschien niet komt

Niemand weet of hij er wel komt, de nieuwe verbrandingsoven voor afval in Wilrijk. Toch rekent de Antwerpse intercommunale Isvag nu al hogere tarieven aan om de bouw te betalen.

175 miljoen euro. Zoveel kost denieuwe afvaloven die intercommunale Isvag wil bouwen in Wilrijk. De prijs roept vragen op omdat in Limburg een gelijkaardige centrale wordt gebouwd voor 100 miljoen euro. Bovendien vloeit een deel van het budget naar het futuristische ontwerp, dat volgens Isvag "een architecturaal baken van openheid en transparantie" wordt (DM 1/3).

Intussen zwelt het protest tegen de oven aan. Meer dan 1.640 mensen hebben al bezwaar geuit in het openbaar onderzoek. Zij vrezen onder andere giftige dampen, wateroverlast en verkeershinder. Ook een aantal Vlaamse agentschappen, zoals het Agentschap Natuur en Bos, zijn bezorgd.

Het is nu aan Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) om te beslissen of de oven een vergunning krijgt.

Opmerkelijk: hoewel we nog niet weten of de oven er komt, heeft Isvag de bouwkost wel al doorgerekend in de afvaltarieven in Antwerpen. Dat blijkt uit een verslag van de raad van bestuur van Igean, een intercommunale die onder Isvag valt, dat De Morgen kon inkijken.

Op 21 september 2017 verhoogde Isvag deverwerkingsprijs voor huisvuil in Antwerpen met 5 euro per ton. Sinds 1 januari 2018 geldt een tarief van 144,5 euro per ton. Ook grof vuil werd 5,5 euro duurder en kost nu 159,5 euro. "Deze stijging is bedoeld om een voldoende buffer aan te leggen voor de bouw van de nieuwe verbrandingsoven", aldus het verslag.

Maar daar stopt het niet. Tot in 2022, wanneer denieuwe verbrandingsoven operationeel moet zijn, zal Isvag "jaar na jaar de verwerkingstarieven optrekken", luidt het. Achteraf zouden die opnieuw kunnen dalen, maakt Isvag zich sterk.

Gevraagd om een reactie, ontkent Isvag-woordvoerder Roel Veyt aanvankelijk dat deprijsverhoging gelinkt is aan de nieuwe oven. "Dit is in de eerste plaats een indexatie die al vele jaren niet meer is gebeurd", klinkt het. Geconfronteerd met het verslag wordt die verklaring even later bijgestuurd: "Inderdaad, wij leggen een provisie aan voor de nieuwe oven."

Vraag is: wie betaalt die prijs? In eerste instantie de gemeenten. Maar volgens N-VA-Kamerlid Sophie De Wit, burgemeester van Aartselaar, wordt dat doorgerekend naar de burger. "Het lijkt me logisch dat dit consequenties zal hebben op de kosten van de ophaling", zegt ze.

Tot nu toe is het onduidelijk hoeveel gemeenten van plan zijn om de verhoging door te rekenen. In Antwerpen Stad gebeurt dat alvast niet, laat schepen Caroline Bastiaens (CD&V) weten. Zij volgde eind 2016 Philip Heylen (CD&V) op, die nog steeds voorzitter is van Isvag. Aangezien hij debezieler is van het project ligt de oven uiterst gevoelig bij CD&V, zeker in aanloop naar delokale verkiezingen.

Nu al duur

Sowieso is afval verbranden in Antwerpen al duur. Uit een rapport van de Vlaamse afvalstoffenmaatschappij OVAM uit 2016 blijkt dat het gemiddelde Vlaamse tarief 114 euro per ton is. Bij Isvag is dat 144,5 euro.

"De oven in Wilrijk is de duurste van heel Vlaanderen", zegt Antwerps sp.a-voorzitter Tom Meeuws. "Een ton afval kost nu al 30 euro meer in Antwerpen dan elders. Als je weet dat we jaarlijks 124.000 ton brandbaar afval produceren, komt dat neer op een vermijdbare factuur van 3,7 miljoen euro. Dat is onaanvaardbaar."

Isvag, van zijn kant, laat weten dat een deel van de opbrengst terugvloeit naar de vennoten, ofwel de gemeenten. "Zij die nu klagen, hebben deze verhoging trouwens zelf mee goedgekeurd via Igean."

Volgens hoogleraar Wouter Van Dooren (UAntwerpen), gespecialiseerd in publiek bestuur, is het ingezamelde geld niet noodzakelijk verloren als de oven er niet komt. "Aangezien de

gemeenten aandeelhouder zijn, kan het naar hen terugvloeien", zegt hij. Of zij op hun beurt dan ook het geld laten terugvloeien naar de burger, is een andere zaak.